بحران ناترازی برق در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران تبدیل شده است. در حالی که زیان ناشی از این ناترازی در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود، دولت با تکیه بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، گام‌های مهمی برای عبور از این بحران و دستیابی به تراز انرژی برداشته است.

به گزارش افق نو آران و بیدگل؛ بحران ناترازی برق در سال‌های اخیر نه‌تنها تولید صنعتی و کشاورزی کشور را با چالش مواجه کرده، بلکه هزینه‌های سنگینی را نیز بر دوش اقتصاد ملی گذاشته است. در چنین شرایطی، حرکت به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی راهبردی برای تداوم تولید و توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌آید.

بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، در سال گذشته میلادی بیش از ۸۰ درصد نیروگاه‌های جدید جهان از نوع تجدیدپذیر بوده‌اند و ایران نیز در این مسیر گام‌های مؤثری برداشته است. طبق آمار شرکت توانیر، در سه‌ماهه نخست امسال تولید برق از منابع تجدیدپذیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸.۶ درصد رشد داشته و این رشد در بخش نیروگاه‌های خورشیدی به ۸۰ درصد رسیده است. ظرفیت منصوبه تجدیدپذیرها نیز از ۱۲۳۲ مگاوات در شهریور ۱۴۰۳ به ۲۵۵۰ مگاوات در آغاز مهر ۱۴۰۴ افزایش یافته است؛ رشدی ۴۳ درصدی که بیانگر جهش سیاست‌های انرژی کشور است.

دولت برای رفع ناترازی برق، برنامه‌ای جامع را در دستور کار قرار داده و منابع مالی آن از محل بودجه سال جاری و صندوق توسعه ملی تأمین شده است. در همین راستا، قرارداد بزرگ ایران و چین برای واردات صفحات خورشیدی به ظرفیت ۷۰۰۰ مگاوات، یکی از مهم‌ترین گام‌های این مسیر به شمار می‌رود. اجرای این طرح می‌تواند هزینه تولید برق خورشیدی را تا ۴۰ درصد کاهش دهد و اثر تحریم‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش بخشد.

در کنار طرح‌های کلان، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی نیز با سرعت در حال پیشرفت است. هم‌اکنون بیش از ۳۰ هزار سامانه خورشیدی خانگی فعال در کشور وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان سال به ۵۰ هزار واحد برسد. این پروژه‌ها با تسهیلات ویژه و حمایت وزارت نیرو، به عنوان مردمی‌ترین شکل توسعه انرژی تجدیدپذیر، مسیر «مردمی‌سازی انرژی» را هموار کرده‌اند.

در همین زمینه، افتتاح نیروگاه خورشیدی شهر آفتاب به‌عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی کشور و یکی از بیست نیروگاه بزرگ جهان، نمادی از توان فنی و افق روشن انرژی پاک در ایران است. استفاده از فناوری ردیاب خورشید و پنل‌های دوطرفه در این نیروگاه، گامی مؤثر در جهت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین محسوب می‌شود.

کارشناسان معتقدند عبور از ناترازی تنها با افزایش ظرفیت تولید ممکن نیست و مدیریت هوشمند مصرف و بهینه‌سازی انرژی، کلید پایداری شبکه برق کشور است. هر واحد انرژی که صرفه‌جویی می‌شود، ارزشی معادل احداث یک نیروگاه کوچک دارد. اگر دولت، صنایع و مردم در کنار هم فرهنگ مصرف بهینه را نهادینه کنند، ایران می‌تواند نه‌تنها از بحران ناترازی عبور کند، بلکه به صادرکننده برق پاک در منطقه تبدیل شود.

✍🏻 علی محمدی