مفهوم «سرقفلی» در میان بازاریان و کسبه دارای دو مصداق رایج است که هر یک از قوانین و شرایط متفاوتی پیروی می‌کنند. شناخت این تفاوت‌ها، به ویژه میان سرقفلی حاصل از قراردادهای قدیمی (حق کسب و پیشه) و سرقفلی که مستقیماً توسط مالک واگذار می‌شود، برای طرفین معامله ضروری است.

امروزه سرقفلی در عرف بازار به دو شکل اصلی دیده می‌شود که درک تمایز آن‌ها اهمیت حقوقی بالایی دارد:

۱. سرقفلی که از حق کسب و پیشه حاصل شده است:

این نوع سرقفلی ریشه در قراردادهای اجاره منعقد شده قبل از سال ۱۳۷۶ دارد. این حق در واقع به عنوان حقوق قانونی مستأجر قدیمی یک محل شناخته می‌شود که قابلیت واگذاری به غیر را دارد و در میان عموم مردم بیشتر با عنوان سرقفلی شناخته می‌شود. این انتقال، معمولاً بر اساس احکام خاص قانونی صورت می‌گیرد.

۲. سرقفلی واقعی (حق کسب و کار در ملک):

این نوع سرقفلی ماهیت متفاوتی دارد و مستقیماً توسط مالک ملک ایجاد می‌شود. در این قرارداد، مالک بدون انتقال مالکیت اعیان یا زمین، صرفاً «حق کسب و کار در ملک» را به صورت نامحدود و در ازای اجاره بهای ماهانه با شرایط توافقی، به فرد دیگری واگذار می‌کند. بر اساس این قرارداد، فرد دارنده سرقفلی، حق استفاده از فضا برای کسب‌وکار را کسب کرده و می‌تواند طبق شروط مندرج در قرارداد فی‌مابین خود و مالک، این حق را به اشخاص ثالث منتقل نماید.